กิจกรรมเสรี

กิจกรรมเสรีเป็นกิจกรรมที่เปิดโอกาสให้เด็กเล่นอย่างอิสระตามมุมการเล่น หรือมุมประสบการณ์ หรือศูนย์การเรียนที่จัดไว้ภายในห้องเรียน เช่น มุมบล็อก มุมหนังสือ มุมวิทยาศาสตร์ มุมธรรมชาติ มุมเครื่องเล่นสัมผัส เป็นต้น มุมต่าง ๆ เหล่านี้เด็กมีโอกาสเลือกเล่นได้อย่างอิสระตามความสนใจและความต้องการของเด็ก ซึ่งในการเล่นตามุมนี้ เด็กอาจจะเล่นคนเดียว หรือเล่นเป็นกลุ่มย่อยก็ได้

วัตถุประสงค์
1.ส่งเสริมพัฒนาการด้านกล้ามเนื้อใหญ่ กล้ามเนื้อเล็ก และประสาทสัมพันธ์ระหว่างมือกับตา
2.ส่งเสริมให้เด็กพัฒนาความคิดสร้างสรรค์และจินตนาการ
3.ฝึกให้เด็กมีความรับผิดชอบในการทำงานและความมีระเบียบวินัย
4.ฝึกและส่งเสริมให้เด็กรู้จักคิดแก้ปัญหา การคิดอย่างมีเหตุผล
5.ส่งเสริมพัฒนาการด้านภาษาและให้เด็กมีนิสัยรักการอ่าน
6.เพื่อส่งเสริมให้เด็กพัฒนาทางด้านภาษาและทักษะพื้นฐานทางคณิตศาสตร์
7.ส่งเสริมให้เด็กรู้จักคิด วางแผน และตัดสินใจในการทำกิจกรรม
8.ส่งเสริมให้เด็กรู้จักปรับตัวในการอยู่ร่วมกับผู้อื่น รู้จักรอคอย เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ และให้อภัย
9.ส่งเสริมให้เด็กมีโอกาสปฏิสัมพันธ์กับเพื่อน ๆ และสิ่งแวดล้อม

ขอบข่ายเนื้อหา
1.แนะนำมุมเล่นใหม่ให้เด็กรู้จักและเสนอแนะวิธีใช้/เล่นเครื่องเล่นบางชนิด เช่น แว่นขยาย เครื่องชั่ง เครื่องเล่นสัมผัสบางชนิด ฯลฯ
2.เด็กและผู้เลี้ยงดูเด็กร่วมสร้างข้อตกลงเกี่ยวกับการเล่น เช่น
  • ไม่นำของเล่นแต่ละมุมมาเล่นป่นกัน
  • เก็บของเล่นเข้าที่ทุกครั้งเมื่อจะเปลี่ยนไปเล่นชนิดอื่น
  • ตกลงสัญญาณก่อนหมดเวลาเล่น เพื่อเตรียมเก็บของเข้าที่ เช่นการบอกเตือนด้วยวาจา การใช้เพลง ฯลฯ
3.ผู้เลี้ยงดูเด็กเปิดโอกาสให้เด็กคิด วางแผนตัดสินใจเลือกเล่นอย่างอิสระในมุมเลน หรือเลือกทำกิจกรรมที่จัดขึ้นตามความสนใจของเด็กแต่ละคน ขณะเด็กเล่น/ทำงาน ผู้เลี้ยงดูเด็กอาจชี้แนะและมีส่วนร่วมในการเล่นกับเด็กได้ หากพบว่าเด็กต้องการความช่วยเหลือ และคอยสังเกตพฤติกรรมการเล่นของเด็กพร้อมทั้งจดบันทึกพฤติกรรมที่น่าสนใจเพื่อดูว่าเด็กมีพัฒนาการแต่ละด้านเป็นอย่างไร
4.เตือนให้เด็กทราบล่วงหน้าก่อนหมดเวลาเล่นประมาณ 5-10 นาที
5.ให้เด็กเก็บของเล่นเข้าที่ให้เรียบร้อยทุกครั้งเมื่อเสร็จสิ้นกิจกรรม

แนวทางการประเมิน
1.สังเกตพฤติกรรมการเล่น
2.สังเกตการปรับตัวด้วยขณะเล่นน่วมกันกับเพื่อน
3.สังเกตความสนใจในการเล่น
4.สังเกตการใช้ภาษาสื่อสารกับเพื่อและผู้เลี้ยงดูเด็ก
5.สังเกตความรับผิดชอบในการจัดเก็บของเล่น

ข้อเสนอแนะ
1.การจัดกิจกรรมเสรี อาจจัดได้หลายลักษณะ เช่น
  • จัดกิจกรรมเสรีโดยเปิดโอกาสห้เด็กเลือกทำกิจกรรมสร้างสรรค์และเล่นตามมุมเล่นในช่วงเวลาเดียวกันอย่างอิสระ
  • จัดกิจกรรมเสรีโดยเน้นให้เด็กเลือกทำกิจกรรมสร้างสรรค์ อย่างน้อย 1-2 อย่าง หรือตามข้อตกลงในแต่ละวัน
  • จัดกิจกรรมเสรีโดยการจัดมุมศิลปะหรือศูนย์ศิลปะให้เป็นส่วนหนึ่งของมุมเล่นหรือศูนย์การเรียน ฯลฯ
 2.ขณะเด็กเล่น ผู้เลี้ยงดูเด็กต้องคอยสังเกตความสนใจในการเล่นของเด็ก หากพบว่ามุมใดเด็กส่วนใหญ่ไม่สนใจที่จะเล่นแล้ว ควรสับเปลี่ยนจัดมุมเล่นใหม่ เช่น มุมบ้านอาจดัดแปลงเพิ่มเติม เปลี่ยนเป็นมุมร้านค้า มุมเสริมสวย มุมเกษตร มุมหมอ ฯลฯ
3.หากมุมใดมีจำนวนเด็กในมุมมากเกินไป ผู้เลี้ยงดูเด็กควรให้เด็กมีโอกาสแก้ปัญหา หรือผู้เลียงดูเด็กชักชวนให้แก้ปัญหาในการเลือกเล่นมุมใหม่
4.การเลือกเล่นมุมการเล่นมุมเดียวเป็นระนะเวลานาน อาจทำให้เด็กขาดประสบการณ์การเรียนรู้ด้านอื่น ผู้เลี้ยงดูเด็กควรชักชวนให้เด็กเลือกมุมอื่น ๆ ด้วย